Ekolog bada środowisko przyrodnicze, wskazuje zagrożenia, działa na rzecz ochrony przyrody i zrównoważonego rozwoju.
Ekolog jest zawodem złożonym, skupiającym zadania o charakterze badawczym, ekspercko-doradczym, społecznym. Celem pracy ekologa jest praktyczne wykorzystanie wiedzy, w szczególności ekologicznej, dla wdrażania zasad zrównoważonego rozwoju. Ekolog bada stan środowiska przyrodniczego, wzajemne zależności między organizmami oraz między organizmami a otaczającym je środowiskiem. Oceniając wpływ człowieka na środowisko, ekolog rozpoznaje i prognozuje szczególnie zjawiska negatywne. W przypadkach inwestycji o negatywnym oddziaływaniu na środowisko, zadaniem ekologa jest przygotowanie i wdrażanie działań dotyczących ochrony przyrody oraz przywracających równowagę przyrodniczą (projekty kompensacji przyrodniczych). Ekolog reaguje w przypadkach łamania przepisów dotyczących ochrony środowiska i ochrony przyrody, włącznie z wnioskowaniem o zmiany w obowiązującym prawie. Do zadań ekologa należy również opracowywanie projektów i wdrażanie działań prośrodowiskowych, w tym edukacyjnych i kampanii społecznych. Ekolog jest inicjatorem działań proekologicznych, często aktywizuje w tym celu społeczność lokalną. Efektem pracy ekologa są wyniki badań, ekspertyzy i raporty przyrodnicze oraz środowiskowe, opinie w zakresie wpływu na środowisko przyrodnicze bieżących i planowanych inwestycji, technologii, urządzeń. Przyjmują one często formę publikacji naukowych i popularyzacyjnych.